Derin ven trombozu nedir?
Derin ven trombozu (DVT), bacaktaki derin toplar damarlar içinde pıhtı oluşması anlamına gelmektedir. Pıhtı, dışarıdan görülmesi zor olan derin toplardamarlarda bulunmaktadır. Pıhtı, kan akımını tam ya da kısmen engelleyerek bacakta toplardamar kanının birikmesine neden olur.
Toplardamarımda pıhtı gelişme ihtimali nedir?
Toplardamarda pıhtı gelişimi riski bazı kişilerde artmaktadır. Bu durumu bilmek, önlem almayı kolaylaştırır.
Peki, bu riski nasıl anlayabiliriz?
- Daha önce sizde pıhtı gelişti mi?
- Ailenizde bu hastalığı geçirmiş olan var mı?
- 40 yaşın üzerinde misiniz?
- Uzun süre yatakta hareketsiz yatacak mısınız?
- Uzun süre hareketsiz oturuyor musunuz?
- Kilo sorununuz var mı?
- Kalp hastalığı, akciğer hastalığı ve enflamatuar bağırsak hastalığınız var mı?
Bu soruların yanıtları, DVT riskinizi belirlemede önemli birer işaret olabilir.
Pıhtı nasıl oluşur?
Atardamarlar kalpten temiz kanı organlara taşırken, toplardamarlar (venler) kanı tekrar kalbe geri taşımaktadır. Bazen bu damarlar içindeki düzgün kan akımı yavaşlar veya tıkanıklığa uğrar. Bazen de damarın içinde harabiyet olur.
Pıhtı en çok vücudun derinlerinde olan venlerde ve bacaklarda gelişir.
Ani başlayan göğüs ağrısı bu durumun habercisidir. Bacaklarınızda ağrı, şişlik ve renk değişikliği fark ederseniz hemen doktorunuza bilgi veriniz.
Belirtileri nelerdir?
Derin ven trombozu olan hastaların yaklaşık yarısında hiçbir ciddi belirti olmayabilir. Ancak en yaygın şikayet, bacakta ağrı, hassasiyet, şişlik ve bacağın renginin özellikle ayakta iken mor ya da mavimsi olmasıdır. Pıhtı akciğere ulaşırsa nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük ve kanlı balgam çıkarma şikayeti gelişebilir.
Nedenler ve riskler
Bende DVT gelişir mi?
Derin ven trombozu her 1000 kişide gözlenen bir hastalıktır.
Risk yaşla birlikte artmaktadır. Derin ven trombozu riskini artıran diğer durumlar nelerdir?
- Yaş
- Sürekli olarak uzun süre oturmak
- Çeşitli nedenlerle yatağa bağlı kalmak
- Gebelik
- Obezite
- Ciddi sağlık sorunları
- Çeşitli kalıtsal kan hastalıkları
- Toplardamarlarda hasar
- Sigara
- Doğum kontrol hapları
- Enflamasyon
- Yüksek kolesterol
Riskin arttığı durumlar nelerdir?
DVT (Derin Ven Trombozu-Toplardamarda pıhtı oluşumu) riski bazı durumlarda ciddi şekilde artabilir.
Dikkat edilmesi gereken başlıca faktörler:
- Cerrahiden önce ve sonraki yatak istirahati, kan akımını yavaşlatabilir
- Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi enflamatuar bağırsak hastalıklarında risk 2-3 kat artabilir
- Östrojen içeren doğum kontrol ilaçları veya hormon içeren ilaçlar pıhtıya yol açabilir
- Beyin, kolon, akciğer, böbrek, yumurtalık, pankreas ve mide kanseri derin ven trombozu açısından risk daha yüksektir
- Aşırı kilo, damarlara baskı yaparak özellikle bacak ve kalçada pıhtı riskini artırabilir
- Her 1000 gebelikten yaklaşık 2’sinde pıhtı oluşabilir; risk bazı faktörlerle daha da artabilir
Bu riskleri bilmek, önlem almak için ilk adımdır.
Korunma ve Tedavi
Toplardamarımda pıhtı gelişimi nasıl önlenir?
4 saatten uzun otobüs, araba, uçak ile seyahat eden herkesin damarlarında pıhtı gelişme riski vardır.
Yapılacak Basit Egzersizler:
- Topuklarınızı kaldırın
- Ayak parmaklarınızı kaldırın
- Ayak bileklerinizi çevirin
- Dizlerinizi kaldırın
- Uyluk bölgenizi gerginleştirin
- Fırsat buldukça yürümeyi ihmal etmeyin
❗️Her yarım saatte bir, beş dakika bu egzersizleri yapabilirsiniz.
Seyahat sezonunda pıhtı gelişimi açısından dikkat edilecek noktalar
4 saatten uzun araba, otobüs, uçak ile seyahat eden herkesin damarlarında pıhtı gelişme riski vardır.
- Bacaklarınızı sık sık hareket ettirin ve 2-3 saatte bir dolaşın.
- Toplardamarda pıhtı geliştiğinde oluşacak belirtileri (bacaklarda şişme, ağrı ve renk değişikliği) bilin.
❗️Toplardamarda pıhtı gelişimi açısından risk altındaysanız nasıl önleyebileceğiniz hakkında doktorunuzla görüşün.
Toplardamarımda pıhtı oluşumu-korunmak için küçük öneriler
Günlük yaşamda benimseyebileceğiniz bazı basit alışkanlıklar, toplardamarlarda pıhtı oluşumu riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Dikkat etmeniz faydalı olabilecek bazı noktalar:
- Dengeli bir kilo ve sağlıklı yaşam tarzı benimsemek
- Uzun süre hareketsiz kalmamaya özen göstermek
- Sigara kullanımını bırakmak
- Tansiyonunuzu düzenli aralıklarla takip etmek
- Günlük su tüketiminize dikkat etmek
- Sağlık geçmişinizi ve varsa risklerinizi doktorunuzla paylaşmak
Unutmayın, sağlığınız için atacağınız her adım değerlidir.
Kan dolaşımınızı desteklemenin 7 yolu
Vücudumuzda 100.000 km’yi aşkın damar ağı bulunur. Bu sistemin sağlıklı çalışması, genel sağlık ve pıhtı riskinin azaltılması açısından oldukça önemlidir.
Kan dolaşımını desteklemek için:
- Sigara kullanımından kaçının
- Günlük su tüketiminize özen gösterin
- Uzun süre oturmaktan ve ayakta kalmaktan kaçının
- Düzenli egzersiz yapın
- Dengeli ve bitkisel ağırlıklı beslenin
- Vücudu rahatlatmaya zaman ayırın
Sağlıklı alışkanlıklar, damar sağlığını korumanın temelini oluşturur.
Kan dolaşımınızı destekleyen besinler
Vücudumuzun her hücresine oksijen ve besin taşıyan kan dolaşımımızın sağlığı, genel iyilik halimiz için kritik. Peki bu süreci doğal yollarla nasıl destekleyebiliriz? İşte bilimsel olarak faydaları kanıtlanmış bazı güçlü besinler:
- Kırmızı Biber – Kapsaisin sayesinde damarları rahatlatır, kan akışını artırır.
- Pancar – Nitrik oksit üretimini artırarak damar genişlemesine yardımcı olur.
- Yağlı Balıklar – Omega-3 yağ asitleriyle dolaşımı destekler.
- Nar – Antioksidan ve nitrat içeriğiyle damar sağlığını korur.
- Sarımsak – Allicin maddesiyle damarları genişletir, kan akımını artırır.
- Ceviz – Alfa-linolenik asit ile damar fonksiyonlarını iyileştirir.
- Üzüm & Turunçgiller – Antioksidanlar sayesinde pıhtı oluşumunu azaltır.
- Zerdeçal – Kurkumin ile nitrik oksit üretimini artırır.
Dolaşım sisteminizi desteklemek için bu besinleri beslenmenize dahil etmeyi unutmayın!
Hareketsiz yaşamın sonuçları
Hareketsiz yaşam sürmek, toplardamarda pıhtı gelişimi dışında birçok hastalığın habercisidir.
- Kalbinize zarar verir.
- Demans gelişme olasılığı yüksektir.
- Diyabet gelişme olasılığı artacaktır.
- Kilo alırsınız.
- Sırtınızda ağrılar olur.
- Varise neden olur.
Hareket etmezseniz, kaybeden siz olursunuz. Aktif yaşam sürmeyen yaşlı kişilerde osteoporoz (kemik erimesi) gelişme riski daha yüksektir.
Tedavi
Derin ven trombozu tedavisinde amaç pıhtıların çözülmesini sağlamak ve damarların sağlığına kavuşmasını sağlamaktır. Bunun için kan sulandırıcı ilaçlar, pıhtı çözücüler ve özellikle varis çorapları kullanılır. Bunlarla birlikte kişinin yaşamında yapacağı değişiklikler de damar sağlığı için önemlidir.
Derin ven trombozu tedavisinde ilk uygulamaya giren heparindir.
Heparin ile ilgili yan etkilerin ortaya çıkması nedeniyle düşük molekül ağırlıklı heparinler geliştirilmiştir ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Düşük molekül ağırlıklı heparin deri altına uygulanır. Uygulaması nasıl yapılacağı aşağıda yer almaktadır.
Düşük molekül ağırlıklı heparinler deri altına uygulanmasının yanısıra oral pıhtılaşmayı engelleyen ilaçlar da geliştirilmiştir.
Tedavide en sık kullanılan tedavi yöntemlerinden olan düşük molekül ağırlıklı heparin nasıl uygulanır?
Hastalıkla birlikte yaşamak Pıhtı oluşumu sonrası dikkat etmeniz gereken durumlar
Tedavi sürecinde ve sonrasında bazı basit ama önemli önlemler, ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilir.
- Cilt bütünlüğünü koruyun
- Pıhtılaşmayı önleyen ilaçlar kullanıyorsanız küçük yaralanmalara karşı dikkatli olun
- Uzun süre hareketsiz kalmayın
Sağlığınızı korumak için bu adımları ihmal etmeyin.
Hastalığın Sonuçları
Derin ven trombozu tek başına yaşamı tehdit edici olmaz ancak kan pıhtılarının serbest kalıp kan dolaşımında dolaşma riski söz konusudur. Özellikle akciğer embolisi, dolaşımda olan kan pıhtıları (emboli) akciğerin kan damarlarına yerleştiğinde meydana gelir. Bu durum tehlikeli bir tablo ortaya çıkarabileceği için hızlı bir tanı ve tedaviye ihtiyaç vardır.